De overlevingskans voor hoofd-halskankerpatiënten neemt de laatste jaren steeds meer toe. Lang na de behandeling hebben echter velen van hen nog last van heftige, langdurige en permanente bijwerkingen. Typische voorbeelden zijn een extreem droge mond of niet kunnen eten door hevige slikklachten. Daar wil Sanne van Dijk iets aan doen. Ze is één van de negen onderzoekers die in 2021 zijn begonnen aan een wetenschappelijk onderzoekstraject dat gefinancierd wordt vanuit het Alpe d’HuZes/KWF-fonds.

Aan het Universitair Medisch Centrum Groningen en het MD Anderson Cancer Centrum dat verbonden is aan de Universiteit van Texas is Sanne aan de slag gegaan met haar onderzoek: ‘het verbeteren van predictie en preventie van bestralingsbijwerkingen van hoofd-halskankerpatiënten door middel van artificiële intelligentie en medische beeldvorming’

Voorspellen

Sanne licht graag toe wat achter de titel van haar onderzoek schuilgaat. “Mijn onderzoek heeft als doel om de ernstige permanente bijwerkingen die hoofd-halskankerpatiënten kunnen krijgen na bestraling beter te voorspellen. Dat doen we op basis van een combinatie van 3D bestralingsgegevens, beeldvorming en artificiële intelligentie.
Deze ontwikkeling is belangrijk voor de groeiende groep hoofd-halskankeroverlevenden. Het voorspellen van het risicoprofiel van de bijwerking kan dan nauwkeuriger worden. Dat leidt ertoe dat ook de besluitvorming over de behandeling van individuele patiënten met hoofd-halskanker kan worden verbeterd.”

Gebruiksvriendelijk hulpmiddel

Het verwachte eindproduct van dit project is een gebruiksvriendelijk hulpmiddel dat het nemen van beslissingen rondom de behandeling van hoofd-halskanker ondersteunt. Het hulpmiddel is zowel voor patiënten als behandelend artsen bedoeld. Automatisch worden beeldvorming, stralingsdosis en klinische informatie geïntegreerd, wat leidt tot een interpreteerbaar en inzetbaar bijwerkingrisicoprofiel. De grote toegevoegde waarde is dat behandelplannen geoptimaliseerd kunnen worden. De meest geschikte bestralingstechniek wordt geselecteerd en patiënten worden beter geïnformeerd over verwachte bijwerkingen. Het hulpmiddel zal bijvoorbeeld helpen om de juiste patiënten te kunnen selecteren voor protonen-therapie. Dat is een nieuwe bestralingsbehandeling die meer gezond weefsel rondom de tumor spaart. Het uiteindelijk resultaat: minder bijwerkingen van hoofd-halskankerbehandeling. Minder bestralingsletsel leidt zo tot een betere kwaliteit van leven voor patiënten.

Steeds meer kankerpatiënten overleven kanker, maar moeten leven met levensplezierbeperkende bijwerkingen

Levensplezier verbeteren

“De overtuiging dat er nog veel vooruitgang mogelijk is in de behandeling van kanker is mijn drive om dit soort onderzoek te doen”, zegt Sanne. “Daarnaast is mijn visie dat het belangrijk is om niet alleen te focussen op het genezen van patiënten van kanker, maar óók op de kwaliteit van leven van kankerpatiënten en dat te verbeteren. Steeds meer kankerpatiënten overleven immers kanker, maar moeten leven met levensplezierbeperkende bijwerkingen.

Niet meer dood de te hoeven gaan aan kanker is een mooi streven, maar nog niet in alle gevallen een realiteit. Dat is erg afhankelijk van het type kankersoort. Voor een aantal complexe kankersoorten zijn nog nieuwe, niet ontwikkelde innovaties nodig om de overleving te verbeteren. Maar ik schat in dat we in de komende decennia nog veel verbeteringen zullen zien in zowel de overleving als in de kwaliteit van leven na het overleven van kanker. Dat vergt het nodige onderzoek dat ook gefinancierd moet kunnen worden!”

Alpe d’HuZes kan dus nog niet gemist worden. Sanne: “Ik vind Alpe d’HuZes een prachtig initiatief. Persoonlijk welzijn door middel van sport en de bijdrage aan het welzijn voor andere mensen komt er samen. Ik ben blij dat zoveel mensen zich inzetten om het leven van mensen met kanker te verbeteren. Wij als wetenschappers blijven gaan voor betere behandeling voor onze patiënten!”